Covid-19 đã tạo ra một sự bùng nổ đáng kể về nhu cầu quần áo và các thiết bị đeo khác có khả năng kháng vi-rút, giúp người dùng tránh được vi rút và vi khuẩn.

Các công ty sản xuất xơ và sợi đã nhanh chóng tung ra các công nghệ kháng vi rút. Ví dụ công ty HeiQ Materials AG – chuyên gia về đổi mới sản phẩm dệt, có trụ sở ở Thụy Sĩ, đã bán một phương pháp xử lý kháng vi-rút mới cho sản phẩm dệt bằng cách cho thêm chất HeiQ Viroblock NPJ03 vào các sản phẩm dệt trong suốt quy trình xử lý hoàn tất và sử dụng bạc kháng khuẩn, mang điện tích hút vi-rút đến các liposome hình cầu (Liposome tạo ra những tiểu phân tử hình cầu, kích thước siêu nhỏ, cấu trúc gồm một hoặc nhiều lớp màng phospholipid kép bao quanh lõi chứa hoạt chất) có thể làm tan màng vi rút của cholesterol, giúp bạc tiêu diệt vi-rút.

Trong khi đó, Tập đoàn Rudolf có trụ sở tại Bavaria, Đức đã bán RUCO-BAC AGP, một sản phẩm mới được xử lý hoàn tất bằng cách kết hợp bạc có cấu trúc micro với một hóa chất tiên tiến có thể ngăn chặn các enzym vận chuyển oxy và ngăn sự phát triển của vi khuẩn.  Chúng phá vỡ các liên kết disulfide – một yếu tố chính của protein chứa lưu huỳnh giúp duy trì vi khuẩn, can thiệp vào các protein bề mặt bên trong màng vi-rút.

Các nhà sản xuất hàng dệt kim đã và đang tìm cách khai thác công nghệ kháng virus mới này bằng cách tích hợp chúng trong các thiết kế của họ. Tập đoàn Albini, nhà sản xuất vải dệt kim xa xỉ hàng đầu của Ý, là một trong những nhà sản xuất Ý đầu tiên cung cấp dòng vải kháng virus trong thời kỳ đại dịch.

Phạm vi sử dụng công nghệ hoàn tất sản phẩm dệt độc quyền của HeiQ’s Viroblock. Được giới thiệu vào tháng 5 năm 2020, công ty vải có trụ sở tại Bergamo tuyên bố vải ViroFormula của họ có thể tiêu diệt vi khuẩn và vi rút khi tiếp xúc trong vài phút và chống lại hiệu quả các loại vi-rút chính (H1N1, H5N1, H7N9, RSV và coronavirus (229E), gồm cả SARS-CoV-2, vi rút gây ra Covid-19).

Một lợi ích chính là phương pháp xử lý hoàn tất này có thể được áp dụng cho tất cả các loại vải và hàng may mặc, bao gồm cả quần áo thông thường như áo sơ mi cotton, áo khoác và quần tây, cùng với khẩu trang và áo choàng. Theo kết quả thử nghiệm, các đặc tính kháng vi-rút của vải cotton ViroFormula sau xử lý của Albini có độ bền đến 30 lần giặt ở nhiệt độ bình thường [1].

Công ty Argar Technology của Ý cũng đã tiếp nhận công nghệ mới. Là nhà sản xuất hàng đầu về các loại vải dệt kim đã được chứng nhận sử dụng trong quần áo bảo hộ cá nhân (PPE), công ty có trụ sở tại Magnago, gần Milan, đã giới thiệu một dòng vải chống vi rút có tên là AVirtex, áp dụng phương pháp xử lý chống vi-rút và chống thấm nước của HeiQ.

Ông Umberto Negri, chủ sở hữu và giám đốc điều hành của Argar Technology cho biết: “Chúng tôi đã làm việc với HeiQ trong hơn 10 năm chủ yếu về các phương pháp xử lý kháng khuẩn, vì vậy việc sử dụng công nghệ này là điều hoàn toàn tự nhiên khi chúng tôi nhận thấy sự gia tăng lớn về yêu cầu đối với các loại vải kháng vi-rút do đại dịch mang lại”.

Ông Umberto Negri, chủ sở hữu và giám đốc của Argar Technology tại Milan. Nguồn: Công ty Argar Technology

Argar đã áp dụng công nghệ của Thụy Sĩ cho một loạt các loại vải dệt kim, bao gồm vải lông (100% polyester), vải dệt thoi (100% cotton), vải double piquet (89% cotton, 11% polypropylene), vải dệt kim jersey (100% polypropylene), vải dệt chéo (72% cotton, 26% polyester, 2% elastane), và vải jersey double (100% polyester lớp ngoài, 100% cotton lớp trong) [2].

Công ty cho biết các loại vải AVirtex đang đáp ứng nhu cầu hiện tại của khách hàng, chủ yếu trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, cũng như từ các nhà phân phối bán lẻ và lĩnh vực nhà hàng và khách sạn, nơi mà người làm việc tiếp xúc với nhiều người. Negri nói: “Sản phẩm gồm đồng phục chống vi-rút, áo choàng, tạp dề và khẩu trang”. Negri thừa nhận “Mặc dù những phát triển này rất hữu ích, nhưng sự bất ổn của khả năng kháng vi-rút trong những điều kiện nhất định là một điều đáng lo ngại”.

Negri cho biết “Chúng tôi đã thực hiện nhiều thử nghiệm trên các loại vải được xử lý bằng HeiQ và kết quả cho thấy các đặc tính kháng vi rút vẫn tồn tại ở tỷ lệ cao (khoảng 97%) ngay cả sau 30 lần giặt trong nước ở nhiệt độ tối đa 60^oC, nhưng dường như có một vấn đề bất ổn khi đưa vào giặt công nghiệp, như trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, nơi hàng may mặc được giặt ở nhiệt độ 65^oC trở lên”.

Do đó, Argar tập trung vào việc đảm bảo các loại vải có khả năng kháng vi-rút vĩnh viễn, và công ty hiện đang thử nghiệm một công nghệ hoàn tất kháng vi-rút mới với hy vọng sẽ đảm bảo các loại vải có khả năng bảo vệ kháng vi-rút vĩnh viễn.Tập đoàn Fulgar, một nhà sản xuất sợi tổng hợp hàng đầu khác của Ý, gần đây đã phát hành sợi polyamide kháng vi-rút bằng công nghệ Amni Virus-Bac OFF của Tập đoàn Rhodia-Solvay có trụ sở tại Bỉ [3], mà Fulgar là nhà phân phối và sản xuất ở Châu Âu.

Một trong 90 máy tạo cấu trúc xơ chéo thế hệ mới nhất của Fulgar ở Castel Goffredo, Mantua. Nguồn: Fulgar

Theo Alan Garosi, giám đốc tiếp thị tại Fulgar, “Sợi tổng hợp của Fulgar với tên gọi Q-Skin vẫn giữ được đặc tính kháng vi-rút sau nhiều lần giặt. Sợi của chúng tôi có hai ưu điểm chính: độ bền và sự vĩnh cửu của các đặc tính kháng vi-rút, đồng thời, nó có hiệu suất môi trường tuyệt vời cả về quy trình sản xuất cũng như vòng đời sản phẩm”.

Ngoài ra, nó có những ưu điểm giống như polyamide tiêu chuẩn về độ mềm mại, chịu nhiệt, dễ thở, dễ chăm sóc, chống nhăn và nhanh khô.

Công nghệ kháng vi-rút của Tập đoàn Rhodia-Solvay được kết hợp vào chính ma trận polymer. Tính khoa học của sự phát triển này được dựa trên ái lực điện từ và sự kết hợp hai cơ chế diệt vi-rút trong sợi polyamide: cơ chế thứ nhất, một tác nhân kháng vi-rút ngăn chặn các khu vực protein và/hoặc các gai protein trên cấu trúc vi-rút bên ngoài, ngăn không cho vi-rút bám vào các tế bào chủ trong ma trận polymer. Bằng cách này, hàng dệt may không còn là bề mặt chủ tiềm tàng cho vi-rút. Cơ chế thứ hai, tác nhân kháng vi-rút tấn công các lipid của vi-rút, làm cho vỏ bọc bị vỡ và để lộ vật liệu gen của vi-rút, do đó vô hiệu hóa sự nhân bản và ô nhiễm của vi-rút.

Được chứng nhận kháng khuẩn và kháng vi-rút – theo tiêu chuẩn dệt may toàn cầu AATCC 100 (Hiệp hội các nhà Hóa học và Chất màu cho Hàng dệt may Hoa Kỳ) và ISO 18184 của Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (Xác định hoạt tính kháng vi-rút của sản phẩm dệt may) – các thử nghiệm đã chỉ ra rằng sợi polyamide Q-Skin của Fulgar có khả năng vô hiệu hóa vĩnh viễn đối với các loại vi-rút như cúm, herpes và coronavirus.Garosi giải thích rằng mục đích của việc phát triển các sản phẩm may mặc sử dụng các loại sợi này là để tránh lây nhiễm vi-rút – và loại vải này rất lý tưởng để sản xuất hàng may mặc, mặc dù không dùng cho khẩu trang. Phần lớn áp dụng cho các sản phẩm nội y và áo khoác ngoài, quần áo thể thao. Một lĩnh vực rất hứa hẹn khác nữa là may bọc ghế ở nơi công cộng, chẳng hạn như ghế của các phương tiện giao thông công cộng.

Quang cảnh bên trong nhà máy tạo sợi hiện đại của Fulgar ở Castel Goffredo, Mantua. Nguồn: Fulgar

Vào tháng 1 (năm 2021), một nhà sản xuất lớn về quần áo dệt kim đan dọc không đường may, Cifra SpA có trụ sở tại Milan, đã tung ra bộ sưu tập trang phục thể thao và thường nhật sử dụng sợi Q-Skin của Fulgar. Đặc trưng của dòng sản phẩm này là quần áo lót, quần legging, áo chui đầu, áo sơ mi dài tay, lót mũ bảo hiểm và các phụ kiện như găng tay và nắp đậy chai nước, với các sản phẩm may mặc được sản xuất bằng công nghệ WKS dệt không đường may độc quyền của Cifra. [4]

Cesare Citterio, Giám đốc điều hành của Cifra cho biết môn thể thao chạy bộ đã trở nên phổ biến hơn kể từ khi bắt đầu xảy ra đại dịch và những sản phẩm may đo kỹ thuật này rất phù hợp cho bất kỳ ai tham gia môn thể thao này.

Citterio cho biết: “Mặt hàng mang tính biểu tượng của dòng sản phẩm này là áo lót dài tay, cổ lọ mà người dùng có thể kéo phần cổ lọ lên che miệng và mũi một cách thuận tiện và nhanh chóng khi đang chạy hoặc dừng chạy. Tôi đã thử trang phục này khi chạy bộ và nó thực sự cung cấp chức năng bổ sung. Nó cũng sẽ rất lý tưởng cho các môn thể thao [ngoài trời] như trượt tuyết.”

Citterio tuyên bố rằng “Tính năng quan trọng nhất [mạnh nhất] của sợi Fulgar mới là tính vĩnh cửu, nhưng không có sự di trú của các tác nhân kháng vi-rút và kháng khuẩn lên da và môi trường. Mặc dù các phương pháp xử lý vải kháng vi-rút vĩnh viễn vẫn chưa có sẵn vào thời điểm bắt đầu đại dịch, nhưng đến nay các nghiên cứu và đổi mới đã đáp ứng được nhu cầu này và ít nhất là với các loại vải dệt kim tổng hợp, giờ đây chúng tôi có thể kéo dài tuổi thọ của quần áo kháng vi-rút và không giới hạn số lần giặt. Bộ sưu tập trang phục thể thao của hãng được bán trên nền tảng thương mại điện tử chuyên dụng, nơi Cifra cũng bán khẩu trang được xử lý bằng công nghệ hoàn tất kháng vi-rút và kháng khuẩn của HeiQ đang chờ cấp bằng sáng chế”.

Citterio cho biết: “Chúng tôi là một công ty B2B và đã quyết định giới thiệu trực tiếp dòng trang phục thể thao đến người tiêu dùng để nhanh chóng đưa công nghệ này ra thị trường và trong bộ sưu tập sắp tới công ty cũng giới thiệu các trang phục này cho những khách hàng và thương hiệu quan tâm đến hợp tác trong lĩnh vực quần áo chống vi-rút. Trong thời kỳ đại dịch, mọi người đặc biệt quan tâm đến các loại vải kháng vi-rút và chúng tôi hy vọng rằng xu hướng này vẫn sẽ tồn tại cả sau đại dịch; đặc biệt là bây giờ chúng tôi có thể cung cấp sợi polyamit kháng vi-rút có chức năng cao, bền, được chứng nhận và có tác dụng vĩnh viễn”

Bộ sưu tập hàng thể thao kháng vi-rút được thiết kế theo chức năng từng bộ phận cơ thể (body mapping) mới của Cifra. Nguồn: Cifra SpA

CẢI THIỆN HIỆU QUẢ

Andreas Lenzhofer, đồng sáng lập và chủ tịch công ty quần áo ngủ và quần áo thời trang Dagsmejan Ventures AG của Thụy Sĩ, cho biết rằng, rõ ràng có ‘nhu cầu thấy trước’ đối với hàng dệt kim kháng vi-rút trong bối cảnh đại dịch toàn cầu.

Và xu hướng hướng tới các loại vải tự làm sạch này có thể làm tăng nhu cầu đối với các loại vải kháng khuẩn lâu dài – được sử dụng rộng rãi cho quần áo thể thao theo hướng hiệu suất, Lenzhofer nhấn mạnh thêm rằng, mặc dù lớp hoàn tất kháng khuẩn đã được áp dụng từ lâu cho vải dệt kim, nhưng những lớp hoàn tất này có nhược điểm là “phương pháp xử lý này không bền sau 30-40 lần giặt” và không còn hiệu quả.

Để khắc phục những hạn chế này, Dagsmejan đã phát triển một công nghệ mới trong đó các đặc tính kháng khuẩn được đưa vào ở cấp độ sợi, làm cho tác dụng kháng khuẩn trở nên “vĩnh viễn và bền vững hơn”.

Dòng sản phẩm giữ ấm của Dagsmejan sử dụng đặc tính kháng khuẩn tự nhiên của len merino. Nguồn: Dagsmejan

Công ty đang sử dụng các đặc tính kháng khuẩn tự nhiên của len merino như một phần của công nghệ này.

Lenzhofer cho biết: “Lớp phủ sáp mỏng của sợi len được gọi là lanolin chứa các axit béo có tác dụng ức chế sự phát triển của nấm mốc và vi khuẩn, đồng thời bảo vệ da cừu khỏi bị nhiễm trùng. Và những đặc tính tự nhiên được đưa tối đa vào quần áo thành phẩm.

Lenzhofer nói: Ví dụ, dòng quần áo ngủ kháng khuẩn Stay Warm của công ty được làm bằng len merino và cũng có thể có đặc tính “kháng vi-rút”, mặc dù vậy thì ông cũng cho biết thêm rằng công ty vẫn chưa đưa ra bất kỳ tuyên bố chính thức nào về khả năng kháng vi-rút của sản phẩm.

Một lý do là vải kháng khuẩn và kháng vi rút là những sản phẩm khác nhau rõ ràng. Ông cho biết: “Vi khuẩn trong vải gây phiền toái hơn là mối đe dọa vì chúng – kết hợp với hơi ẩm tỏa ra từ cơ thể chúng ta – có thể bắt đầu bốc mùi, và càng nhiều vi khuẩn sống trong quần áo của chúng ta, điều này càng gây khó chịu hơn; nhưng thông thường hậu quả không phải là bệnh lý.” “Vì vậy, một lợi ích của vải kháng khuẩn là giữ cho vải luôn mới để mặc trong nhiều ngày mà không cần giặt, nhờ vào việc ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Các loại vải kháng vi-rút, đặc biệt là trong thời kỳ đại dịch hiện nay, được bán với mục đích y tế hơn là cuộc sống. Hơn nữa, với những hậu quả có thể gây chết người do vi-rút gây ra, cần có “thử nghiệm ở nhiều cấp độ và phải được chứng nhận trước khi vải được công nhận có khả năng kháng vi-rút”

Áo len thư giãn Merino của Dagsmejan giúp người mặc giữ ấm thoải mái mà không quá nóng. Nguồn: Dagsmejan

Các trung tâm thị trường dệt kim mới nổi cũng đang tìm cách sử dụng các loại vải kháng vi-rút, ví dụ như Bangladesh. Tập đoàn APS của Bangladesh đã và đang phát triển các loại vải dệt kim chống vi-rút và chống thấm nước làm khẩu trang để chống lại Covid-19. Cũng hợp tác với HeiQ của Thụy Sĩ, APS đã áp dụng công nghệ HeiQ Viroblock trong sản xuất vải dệt kim chống vi trùng và vi khuẩn để làm khẩu trang, áo choàng y tế bằng vải không dệt, quần áo phẫu thuật, rèm, quần áo và đồ nội thất; hiện tại công ty mới chỉ sản xuất khẩu trang bằng vải này.

Ông Md (Mohammad) Hasib Uddin, chủ tịch APS, cho biết: “Thị trường có nhu cầu về loại khẩu trang này, đặc biệt là xuất khẩu sang thị trường Úc và Mỹ”. Ông cho biết thêm: “Khẩu trang của chúng tôi cũng có khả năng phân hủy sinh học. Chúng tôi có thể xử lý bất kỳ loại sợi nào để làm vải kháng trùng và kháng khuẩn”.

Hiện tại, khẩu trang của APS đang được sản xuất từ sợi xenlulo có khả năng phân hủy, được bán theo các dòng sản phẩm bảo vệ, hoạt động, cổ điển và thời trang. Chúng tuân thủ các tiêu chuẩn của Cục Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Conformitè Europëenne (CE).

Trong bối cảnh đại dịch có thể tiếp diễn gần như hết năm 2021 và để lại mối lo ngại về di chứng của bệnh truyền nhiễm, thì nhu cầu về hàng dệt kim kháng vi-rút có khả năng vẫn tăng lên.

• liệu tham khảo

Have your say. Tweet and follow us 

Người dịch: Nguyễn Thị Thu Hằng