Sáng 09/5/2020, cộng đồng doanh nghiệp gặp trực tuyến với Thủ tướng và nhiều lãnh đạo Bộ, ngành để bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn và phục hồi kinh tế. Đây là lần thứ tư, Thủ tướng chủ trì một hội nghị đối thoại với doanh nghiệp.

Thay mặt Sicbo Tài Xỉu Sảnh Rồng , ông Lê Tiến Trường – Tổng Giám đốc đã có bài tham luận tại Hội nghị.

Dưới đây là toàn văn bài tham luận của ông Lê Tiến Trường.

Đặc điểm:

• Khủng hoảng chưa từng có, bất ngờ không dự đoán trước được. Chưa có một kinh nghiệm nào trong xử lý.
• Chưa có được dự báo / tín hiệu nào cho sự trở lại trạng thái bình thường? Nó như cũ hay là “bình thường mới”.
• Chưa thể kiểm chứng được tâm lý và hành vi tiêu dùng sẽ thay đổi như thế nào, nhất là với các mặt hàng tiêu dùng. Ảnh hưởng của nó với tổng cầu trong tương lai.

Nhận thức: 

• Khó khăn sẽ xảy ra với tất cả các nền kinh tế trên thế giới. Các ngành kinh tế đều bị ảnh hưởng tiêu cực, nhất là các ngành có mức độ hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu như dệt may.
• Nguồn lực của mọi CP đều hữu hạn, không thể thoả mãn mọi kiến nghị đề xuất của cộng đồng doanh nghiệp và xã hội.
• Khủng hoảng chắc chắn sẽ có “tổn thương”. Vấn đề là mỗi DN cần xác định đúng mục tiêu ưu tiên, các tài sản cần bảo vệ.
• Doanh nghiệp phải chủ động, sáng tạo, có liên kết hỗ trợ lẫn nhau để vượt qua với tổn thương ít nhất.

Hành động cụ thể: 

• Ngành dệt may xác định 2 tài sản lớn nhất cần bảo vệ bằng mọi biện pháp đó là lao động và vị trí trong chuỗi cung ứng toàn cầu (khách hàng).
• Với lao động, do ngành dệt may là ngành thâm dụng lao động, kỹ năng giản đơn, thu nhập trung bình thấp nên không có tích luỹ. Khi bị cho nghỉ chờ việc, dù được hỗ trợ 1.8 triệu VND/tháng từ chính phủ thì họ cũng sẽ phải tìm việc khác nhanh chóng để duy trì đời sống. Dự báo, nếu đã cho ngừng việc, nghỉ việc thì khả năng mất trên 50% lao động là rất thực tế. Khi đó dù thị trường có sớm quay lại thì DN cũng không còn cơ hội SXKD để bù lại các tổn thất từ dịch bệnh. Do vậy, DN dệt may gần như không chọn giải pháp cho ngừng việc hưởng hỗ trợ, mà chọn hướng đi:
  • Sản xuất mọi mặt hàng có thể làm được trên trang thiết bị công nghệ hiện có, dù rất khó khăn, phải nhiều sáng tạo, thu nhập doanh nghiệp rất thấp so với mặt hàng truyền thống. Ưu tiên đủ chi phí trả lương trên mức tối thiểu cho toàn bộ người lao động. DN chấp nhận có khấu hao không đầy đủ và thiếu nhiều chi phí quản lý chung.
  • Kế hoạch sản xuất linh hoạt, làm 3 ca khi có nhu cầu, nghỉ bù khi thiếu đơn hàng. Tổ chức sản xuất 40h/tuần thay vì 54h/tuần như trước kia để đảm bảo 100% lao động có việc làm dù thu nhập có thấp đi.
• Với chuỗi cung ứng, nếu không có các hoạt động liên tục mang tính chia sẻ cao, thì khó duy trì được vị trí, mức độ ưu tiên khi thì trường từng bước hồi phục nhưng vẫn thấp hơn trước khủng hoảng.
• Tập đoàn chủ động là đầu mối tổ chức SX nhanh các mặt hàng mới như khẩu trang, quần áo bảo hộ y tế, với tất cả các DN của mình, đưa ra thị trường đầu tiên và đã sản xuất trên 100 triệu SP, xuất khẩu trên 50 triệu SP. Tập hợp các khó khăn, vướng mắc, chủ động báo cáo đề xuất với CP nhưng tập trung vào tự lực giải quyết ngay từ ngày đầu đi làm sau tết âm lịch.
• Tuyên truyền vận động người lao động cùng chia sẻ khó khăn với DN. Công khai hoá doanh thu, chi phí khi làm các mặt hàng mới. Tạo sự thấu hiểu và chia sẻ trong người LĐ.
• Hệ thống phát thanh của công đoàn, kênh youtube của lãnh đạo DN được cập nhật thường xuyên các chủ trương và hướng đi, giải pháp, sáng kiến mới của DN.
• Phối hợp với các hiệp hội các nhà sản xuất, vận động, thuyết phục các nhà mua hàng lớn trên thế giới có sự chia sẻ với các DN sản xuất, nhất là với NLĐ đã có kết quả. Phần lớn các nhà mua hàng lớn như H&M, Zara, …đã chấp nhận chia sẻ chi phí, tối thiểu là chi phí lao động cho các đơn hàng đã SX chưa xuất đi được.

Kết quả: 

• Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của chính phủ, ban chỉ đạo phòng chống dịch TƯ với tập đoàn mà tuy Quý 1 – KNXK giảm ~2% so với năm trước, hết tháng 4 đã giảm 6% so với 2019. Riêng KNXK tháng 4 giảm 20% so với tháng 3. Nhưng so với dự báo đầu tháng 3, là KNXK tháng 4 giảm 40-50% so với tháng 3, và sau 4 tháng KNXK giảm trên 10% thì những chỉ đạo của CP và nỗ lực tự thân của DN đã ít nhiều khắc phục được 50% mức suy giảm so với dự kiến. KNNK nguyên phụ liệu 4 tháng giảm trên 7.6% cho thấy các nỗ lực sử dụng nguyên liệu trong nước, nhất là cho mặt hàng khẩu trang, quần áo y tế đã có kết quả. Mức độ suy giảm của dệt may Việt nam so với các quốc gia cạnh tranh như Trung quốc, Ấn độ, Bangladesh chỉ bằng ~50% cho thấy việc chính phủ kiểm soát tốt dịch bệnh và nỗ lực sáng tạo của DN cũng đã hạn chế được ảnh hưởng tiêu cực chung của thị trường. Tất nhiên tình hình còn rất khó khăn, mọi nỗ lực làm giảm tổn thất nhưng không duy trì được hiệu quả như 2019, mức giảm khoảng 50% hiệu quả, 25% doanh thu và KNXK.
• Vinatex hết tháng 4 chưa cho công nhân nghỉ hưởng 1.8 triệu hỗ trợ. Mức độ thiếu việc dự báo tháng 4,5 là tương đương khoảng 40-45.000 lao động (30% lao động Vinatex) nhưng thực tế thiếu 22-24.000 bằng 50% dự báo.
• Tinh thần gắn kết giữa người lao động với DN, giữa các thành phần của chuỗi cung ứng, nhất là với DN sản xuất nguyên liệu trong nước được nâng cao. Tỷ lệ khai thác trong nước được nâng cao.

Trong thời gian tới: 

• Tập trung làm việc với các nhà cung cấp để chuyển sourcing cả nguyên liệu vào VN đáp ứng EVFTA như Uniqlo, H&M, Zara. Làm các đơn hàng thử nghiệm, nhỏ, yêu cầu cao. Cũng như tiếp tục làm mặt hàng khẩu trang, quần áo bảo hộ y tế dự báo có thể có nhu cầu cao hết quý 2. Duy trì trạng thái sẵn sàng hoạt động bình thường ngay khi thị trường trở lại.

Kiến nghị: 

• Phương pháp hỗ trợ nên nhanh, cách tiếp cận qua ít các bước xét duyệt thủ công mà dựa trên CSDL tin cậy đang có. Đề xuất cho miễn BHXH và Công đoàn phí 2020 từ tháng 5 đến hết tháng 12. DN chỉ cần trình bảng lương vẫn duy trì việc làm cho thu nhập trên tối thiểu cho NLD là được miễn.
• Phương pháp đánh giá của ngân hàng với DN lúc này cũng cần hết sức linh hoạt. Cho giãn các khoản nợ đầu tư đến hạn trả gốc là rất cấp thiết với DN. Các dự án dở dang, các tham số của dự án có thay đổi xấu đi do dịch bệnh nhưng cần duy trì giải ngân đúng tiến độ.
• Với Hiệp định EVFTA, đề nghị các Bộ, Ngành chuẩn bị các hướng dẫn và thông tư nhanh nhất để khi Hiệp định được phê duyệt của quốc hội thì triển khai được ngay, doanh nghiệp mới thu được lợi ích vàng.