Trong lúc cả thế giới khủng hoảng vì đại dịch Covid-19, lệnh đóng cửa, giãn cách xã hội vẫn duy trì ở nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ, thì cũng là lúc nhiều người lao động mất việc làm. Ước tính đến tháng 6, Việt Nam có hơn 30,8 triệu lao động bị “ảnh hưởng tiêu cực” bởi Covid-19 và khả năng 5 triệu người bị mất việc vào cuối năm 2020 (theo Tổng cục thống kê công bố ngày 10/7). Trong khi tại Mỹ, số người mất việc làm đã vượt con số 42 triệu (theo báo cáo ngày 05/6 của Bộ Lao động Mỹ).

Trong bối cảnh đó, Sicbo Tài Xỉu Sảnh Rồng (Tập đoàn) với gần 160 ngàn người lao động (NLĐ) đã và đang ngày đêm nỗ lực tìm ra nhiều giải pháp để không ai mất việc làm. Ngay từ ngày đầu tiên quay trở lại công sở sau kỳ nghỉ Tết Canh Tý, Tập đoàn đã bắt đầu với cuộc họp khẩn cấp nhằm triển khai hàng loạt các biện pháp phòng chống đại dịch Covid-19 với nhiều dự báo nhanh được đưa ra về những khó khăn sẽ phải đối mặt trong hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2020. Tiếp sau đó, vào ngày 25/3, Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Tập đoàn với sự tham dự của toàn thể Lãnh đạo cấp cao tại các đơn vị thành viên đã được tổ chức và xác định các thách thức cơ bản cũng như mức độ sụt giảm của thị trường, cụ thể đó là:

• Sự đứt gãy của chuỗi cung ứng toàn cầu;
• Cầu tiêu dùng dừng đột ngột, kéo theo hàng hóa đã sản xuất không thể xuất khẩu được; Vật tư đã nhập về không thể đưa vào sản xuất; Hàng hóa đã xuất khẩu không được thanh toán; Đơn hàng mới không được đặt hàng;
• Tình trạng thiếu việc làm, thiếu nguồn tài chính đặt doanh nghiệp đứng trước rủi ro bị đứt thanh khoản, thiếu nguồn tiền để trả lương cho người lao động.

Đồng thời, Tập đoàn cũng đã xác định được những mục tiêu cốt lõi phải bảo vệ, bao gồm:

• Tích cực chăm sóc và giữ chân khách hàng cũng như duy trì vị trí của doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng. Áp dụng mọi biện pháp có tính hợp tác, chia sẻ giữa các thành viên trong chuỗi cung ứng để cùng nhau vượt qua giai đoạn khó khăn;
• Đội ngũ người lao động cần được duy trì để đảm bảo khi thị trường quay trở lại, doanh nghiệp có sẵn lực lượng để nhanh chóng phục hồi sản xuất, chiếm giữ thị trường và khách hàng.

Dưới đây là cụm giải pháp Tập đoàn chúng ta đã thực hiện trong thời gian vừa qua:

• Phát triển nhanh, sáng tạo các mặt hàng phục vụ nhu cầu phòng chống đại dịch Covid-19, chủ yếu là khẩu trang và quần áo phòng dịch. Xác lập và duy trì vị trí dẫn đầu trong sản xuất, dẫn dắt thị trường trong các mặt hàng này;
• Bố trí thời gian sản xuất linh hoạt, chia sẻ khối lượng công việc ít ỏi với mục tiêu duy trì thu nhập và việc làm cho nhiều người lao động nhất có thể;
• Sử dụng nhiều công cụ truyền thông, bao gồm các kênh trực tuyến như website, youtube, phát thanh, mạng xã hội và các kênh truyền thống như Tạp chí, bản tin nội bộ, … nhằm tuyên truyền và vận động, giúp NLĐ hiểu đúng về tình hình thực tiễn, cũng như kêu gọi sự đoàn kết, sẻ chia giữa NLĐ với nhau và NLĐ với doanh nghiệp.

Với việc phản ứng nhanh nhạy, kịp thời và đưa ra các giải pháp sáng tạo, hiệu quả, chúng ta đã vượt qua 6 tháng đầu năm với kết quả đáng khích lệ so với mức độ suy giảm của thị trường, cụ thể:

• Tổng doanh thu hợp nhất ước giảm ~15% so với cùng kỳ năm 2019, trong khi dự báo giảm tới trên 30%;
• Lợi nhuận hợp nhất ước giảm ~ 25% so với cùng kỳ năm 2019, trong khi dự báo giảm tới 50%;
• Đa số các đơn vị thành viên vẫn tạo ra lợi nhuận, ngoại trừ các doanh nghiệp ngành Sợi do khó khăn kéo dài về thị trường và bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung nên vẫn tiếp tục có nhiều diễn biến bất lợi;
• Và điều quan trọng nhất, thành công lớn nhất đó là, toàn hệ thống chúng ta vẫn duy trì được việc làm cho 100% người lao động. Dù thời gian làm việc và thu nhập giảm nhưng vẫn tốt hơn nhiều so với việc phải nghỉ và hưởng trợ cấp thôi việc.

Như vậy có thể thấy, bài học 6 tháng đầu năm của chúng ta đó là sự quyết liệt, sáng tạo, sự thống nhất từ trên xuống dưới với mục tiêu để giữ được các tài sản cốt lõi của hệ thống, bao gồm: thị trường, khách hàng và người lao động. Trong khó khăn, chúng ta đã tập trung trí tuệ để đưa ra được những nhận định kịp thời, chính xác vấn đề và tổ chức thực hiện nhanh nhất, hiệu quả nhất.

Mặc dù vậy, thách thức thực sự đối với chúng ta lại là thời gian tới đây và trước mắt là trong 6 tháng còn lại của năm 2020.

Những khó khăn về thị trường Dệt May mà chúng ta đã đưa ra dự báo từ đầu năm là hoàn toàn chính xác. Tuy nhiên, trong 6 tháng đầu năm, chúng ta vẫn còn có một nguồn hàng kéo lại, đó là các sản phẩm khẩu trang và PPE (trang bị bảo hộ cá nhân) nói chung. Điều đó giúp các cơ sở sản xuất của Tập đoàn chưa bị lâm vào tình trạng thiếu việc làm trầm trọng, vẫn có thanh khoản tốt do bán hàng khẩu trang và PPE chủ yếu thu tiền trực tiếp, kể cả ứng trước. Thêm vào đó, đơn giá thời gian đầu cho xuất khẩu các sản phẩm này tương đối hiệu quả. Ngược lại, tình hình sẽ khác rất nhiều đối với 6 tháng cuối năm, bao gồm các đặc điểm sau:

• Thị trường và nhu cầu PPE đang và sẽ thu hẹp rất nhanh. Đã có những dấu hiệu cho thấy nhu cầu này sẽ gần như trở về mức cầu bình thường từ tháng 9/2020. Trong khi đó tại Việt Nam, việc các nhà sản xuất ồ ạt lao vào mặt hàng này trong giai đoạn vừa qua đã dẫn tới nguồn cung lớn hơn cầu. Giá cả đã tới giới hạn của chi phí. Mặt hàng PPE không còn dễ tiêu thụ và mang lại hiệu quả. Việc trông đợi vào nhu cầu PPE như 6 tháng đầu năm là không còn thực tế.
• Dịch bệnh trên thế giới có giảm tốc nhưng chưa chấm dứt và cũng không ai có thể đưa ra dự báo về thời điểm các hoạt động xã hội sẽ trở lại bình thường. Các quốc gia đưa ra lệnh chấm dứt giãn cách, không bắt buộc sử dụng khẩu trang nữa nhưng việc làm và thu nhập của người dân vẫn chưa phục hồi. Điều này có tác động quan trọng và khiến mức cầu hàng hóa tiêu dùng chưa thể trở lại.
• Hành vi tiêu dùng sau đại dịch Covid-19 đã thay đổi đáng kể. Các khảo sát gần đây trên cả thị trường quốc tế (do Deloitte thực hiện) và trong nước (do Tập đoàn thực hiện) đều cho chung một nhận định: ưu tiên về dược phẩm, thực phẩm và gửi tiền tiết kiệm là những ưu tiên hàng đầu của mọi người. Quần áo tuy vẫn có vị trí thứ 4 trong danh mục ưu tiên nhưng sau tiết kiệm, do đó ngân sách dành cho hàng may mặc rất hạn chế. Xu thế tiêu dùng ít đi, sử dụng các mặt hàng cơ bản nhiều hơn, hạn mức mua sắm thấp đi, … sẽ chi phối thị trường thời trang trong thời gian tới.
• Việc tổng cầu giảm sẽ đẩy cuộc cạnh tranh giữa các quốc gia sản xuất dệt may trở nên khốc liệt hơn. Giá thấp hơn. Áp lực của người mua lớn hơn. Đặc biệt là trong 6 tháng đầu năm vừa qua, do Việt Nam không bị ngừng sản xuất như Trung Quốc hay Bangladesh vì cách ly xã hội, nhờ đó thị phần của dệt may Việt Nam tại Mỹ và EU đã tăng lên. Cuộc chiến giành lại thị phần sẽ diễn ra gay gắt trong thời gian tới.

Từ những nhận định này sẽ dẫn tới dự báo của 6 tháng cuối năm như sau:

• Thị trường xuất khẩu có nguy cơ giảm tới 30-40% so với năm trước. Giá bán cũng sẽ chịu áp lực giảm;
• Thời gian thanh toán kéo dài hơn, áp lực dòng tiền lớn hơn sẽ là chủ đề chi phối hoạt động của doanh nghiệp;
• Việc làm không đủ cho toàn bộ hệ thống, thấp hơn cả mức có thể san sẻ của người lao động cho nhau để duy trì 100% việc làm.

Do đó, những giải pháp trọng tâm mà các đơn vị thành viên Tập đoàn cần tập trung thực hiện trong 6 tháng cuối năm là:

• Tình hình thị trường của tất cả các sản phẩm trong chuỗi cung ứng dệt may đều khó khăn, tuy nhiên những sản phẩm cơ bản sẽ có nhu cầu cao hơn. Do đó, cần triển khai giải pháp để có thể phục vụ được các mặt hàng cơ bản cho khách hàng và chấp nhận phương án sản xuất linh hoạt, không chuyên môn hóa trong ngắn hạn;
• Tổ chức sản xuất trên cơ sở đội ngũ được thanh lọc, tinh nhuệ, đúng khu vực tạo ra giá trị. Tiếp tục tập trung tiết kiệm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh;
• Chấp nhận cạnh tranh và sản xuất trong điều kiện khó khăn để duy trì hệ thống;
• Mặc dù quy mô của thị trường nội địa nhỏ (chỉ chiếm 10% đối với năng lực của ngành), do đó không thể là giải pháp cho giải quyết việc làm. Tuy nhiên vẫn cần được quan tâm như là một giải pháp cho tâm lý người lao động, khích lệ tinh thần sử dụng hàng Việt Nam.
• Tiếp tục kiến nghị Chính phủ cho miễn BHXH, công đoàn phí năm 2020. Chính sách hỗ trợ tín dụng tại các ngân hàng. Giãn, hoãn các khoản phải nộp của doanh nghiệp.

Như vậy, trong 12 tháng tới đây sẽ là cuộc thử lửa khốc liệt đối với các doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp Dệt May. Vượt qua được 12 tháng tới, chúng ta mới có cơ hội để tiếp tục phục hồi và phát triển, đồng thời cũng là sự khẳng định năng lực của các doanh nghiệp còn tồn tại. Tỉnh táo – Sáng tạo – Đoàn kết – Phản ứng nhanh sẽ là chìa khóa thành công trong thực hiện nhiệm vụ của 12 tháng tới. Không có lời giải chung cho các doanh nghiệp, mà mỗi doanh nghiệp sẽ cần có lời giải của riêng mình, phù hợp với mình để từng bước vượt khó khăn.

Bài: Ông Lê Tiến Trường – TGĐ Vinatex

 

—–

Ông Cao Hữu Hiếu – Phó TGĐ Tập đoàn DMVN

“Nhớ lại thời kinh tế phát triển bình thường thì ngành dệt may không mấy hấp dẫn đối với xã hội nói chung và người đi tìm việc làm nói riêng, bởi định kiến rằng, đây là ngành có lương thấp, chủ yếu làm gia công, lấy công làm lãi, không có tích lũy đáng kể. Nhưng trong thời khủng hoảng vì Covid-19, thì chính ngành dệt may lại chống chọi với thách thức bền bỉ nhất, vừa xoay sở để tối thiểu hóa thiệt hại, vừa tìm kiếm việc làm để duy trì sức sống DN, bảo toàn việc làm cho NLĐ.

Thực tế, ngành dệt may đang tạo ra 2,5 triệu việc làm trên toàn quốc, góp phần thúc đẩy công cuộc công nghiệp hóa đất nước, thay đổi diện mạo các vùng nông thôn, tạo ra nguồn ngoại tệ đáng kể nhờ xuất khẩu và ngành hoàn toàn có thể phát triển bền vững. Có thể nói, sự phát triển quy mô lớn của ngành Dệt May Việt Nam chủ yếu nhờ nội lực của cộng đồng DN trong ngành.”

Bà Phạm Thị Phương Hoa – Tổng Giám đốc TCT May Hưng Yên – CTCP

“Hiện nay, TCT May Hưng Yên chúng tôi vẫn đang duy trì hoạt động sản xuất khá ổn định và có thể chia đều việc làm cho NLĐ. Tuy rằng mức thu nhập có giảm so với trước đây, có NLĐ thông cảm và cũng có người buồn. Mặc dù vậy, mọi người đều quyết định ở lại với Tổng Công ty để cùng nhau vượt qua quãng thời gian khó khăn này. Hiện nay, chúng tôi đã có đơn hàng đến hết Quý 3 và đang tìm kiếm đơn hàng cho Quý 4. Mặc dù rất lo lắng nhưng Ban Lãnh đạo May Hưng Yên vẫn đang nỗ lực tìm kiếm các giải pháp để vượt qua năm 2020 đầy thách thức này.”

Ông Nguyễn Văn Miêng – Tổng Giám đốc TCT CP Dệt May Nam Định

“Để đảm bảo duy trì việc làm cho NLĐ, Tổng Công ty CP Dệt May Nam Định chúng tôi trong thời gian qua đã có những xoay chuyển trong cơ cấu sản xuất. Nếu như đối với ngành Sợi trước đây TCT sản xuất 1.100 tấn, trong đó xuất khẩu được 600 tấn, nghĩa là tỷ trọng xuất khẩu lên tới 65%, thì giờ đây xuất khẩu sợi chỉ còn 45%. Chúng tôi bù đắp sự thiếu hụt đó bằng cách đẩy mạnh khai thác thị trường nội địa. Về mặt hàng vải, hiện TCT đang sản xuất khoảng 1,2 triệu mét/tháng, đến quý 3+4 năm nay nhiều khả năng chúng tôi sẽ bị sụt giảm khoảng 230-300.000 mét. Do đó, chúng tôi đang mở rộng thị trường ra các tỉnh phía Bắc, hướng tới dòng sản phẩm mới và tận dụng lợi thế vải qua nhuộm để bán sản phẩm đã qua hoàn tất và cung cấp cho các công ty May. Đồng thời, chúng tôi nâng cao liên kết chuỗi Sợi-Dệt-Nhuộm để các đơn vị trong chuỗi cùng ổn định và phát triển.

Tựu chung lại, các mặt hàng sợi, vải, nhuộm của TCT CP Dệt May Nam Định từ nay đến cuối năm dự kiến sẽ có tăng trưởng, chúng tôi có thể sẽ tiến rất gần đến kế hoạch đã đề ra, mặc dù 6 tháng đầu năm chúng tôi đang bị lỗ”.

Bà Trần Tường Anh – Phó Tổng Giám đốc TCT CP Dệt May Hòa Thọ

“Tuy doanh thu và đơn hàng trong thời gian đại dịch Covid-19 bị suy giảm, nhưng Tổng Công ty CP Dệt May Hòa Thọ chúng tôi không có ý định sa thải NLĐ bởi hầu hết mọi người đều đã gắn kết với TCT trong một thời gian dài. Thêm vào đó, chúng tôi tin rằng tình hình sẽ ổn định dần lại và như vậy sau khi ổn, chúng tôi có sẵn lực lượng NLĐ làm việc. Trong thời gian khó khăn này, chúng tôi linh hoạt chuyển đổi mặt hàng, luân phiên làm việc để NLĐ có một phần thu nhập duy trì cuộc sống và tiếp tục gắn bó với TCT. Đồng thời, chúng tôi cũng dành ra một khoản hỗ trợ NLĐ trong những ngày nghỉ không lương và công đoàn TCT hỗ trợ thêm tiền thuê nhà,… giúp giảm bớt gánh nặng lo lắng cho cuộc sống của NLĐ”.

Ông Thân Đức Việt – TGĐ Tổng công ty May 10 – CTCP

“Từ khi dịch Covid-19 bùng phát đã làm đứt gãy chuỗi cung ứng, lưu thông hàng hóa bị đình trệ, May 10 chúng tôi bị thiếu nguyên liệu từ cuối tháng 3-2020. Khi dịch được kiểm soát tại Trung Quốc, các công xưởng bắt đầu hoạt động trở lại thì đại dịch lại lan mạnh ở châu Âu và Mỹ khiến các đơn hàng bị đình trệ. Thời điểm đó, vào tháng 4-2020, May 10 thiếu hụt 30% đơn hàng, còn tháng 5 và 6 chúng tôi bị thiếu hụt khoảng 60%. Để bảo đảm đời sống và việc làm cho cán bộ, công nhân viên, May 10 đã chuyển sang chế độ làm việc luân phiên tại nhiều phân xưởng. Và trong khó khăn, đơn vị đã có những cách đi mới để duy trì hoạt động, giúp công nhân có việc làm. Cụ thể, nhiều người được hướng dẫn nhanh để vào làm việc tại các công đoạn đơn giản của xưởng may khẩu trang như: cắt, gập, đóng túi khẩu trang… Tại đây, những công nhân lành nghề sẽ thực hiện các công đoạn khó và hướng dẫn để những người lao động chuyển đổi làm công đoạn đơn giản hơn.

Tổng công ty đồng thời mạnh dạn chuyển đổi sang may khẩu trang vải phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Tính bình quân trong một tháng, Tổng công ty đã làm được 5 triệu chiếc khẩu trang vải, doanh thu đạt 35 tỷ đồng. Tổng công ty cũng chuyển đổi sang sản xuất khẩu trang y tế và đã có đối tác lớn đặt mua hàng. Cùng với đó, Tổng công ty đang sản xuất các bộ đồ phòng, chống dịch… Nhờ đó, chúng tôi đã và đang duy trì việc làm cho NLĐ trên toàn hệ thống của Tổng công ty”.